Vergeet-mij-nietje
Kennis ophalen en gespreid leren
Het vergeet-me-nietje is het treffend gekozen kenmerk van Alzheimer Nederland. Het vormt een liefdevol teken in de strijd tegen dementie, de ziekelijke en onomkeerbare vorm van vergeten. Je zou bijna uit het oog verliezen dat vergeten voor gezonde mensen ook aan de orde van de dag is. En wat te denken van de eeuwige strijd om de vergeetcurve bij het leren zo vlak mogelijk te krijgen?
Leerlingen willen zichzelf op dit terrein nog wel eens overschatten. Zij beseffen vaak niet dat het feit dat ze de klas verlaten met kennis en begrip, niet automatisch betekent dat ze die informatie later nog steeds weten of probleemloos weer kunnen oproepen. Sterker nog: het meeste ‘vergeten’ treedt op in de eerste twee dagen nadat we met nieuwe informatie in aanraking komen.
Docent en onderwijsblogger Blake Harvard beschrijft in zijn The effortfull educator de complexe relaties tussen hersenen, cognitie en leergedrag om zo meer en minder effectieve leerstrategieën van elkaar te kunnen onderscheiden. In zijn ogen is het actief oproepen van kennis die eerder aan de orde kwam, een zeer effectieve leerstrategie. Daarom begint hij zijn lessen steevast met een korte terugblik op wat de voorgaande lessen ter sprake kwam of met informatie uit eerdere lessen die een directe relatie vormt met wat er in de komende les besproken wordt. Dat kan bijvoorbeeld met een paar snelle mc-vragen, korte gesloten vragen of het laten aanvullen van een diagram of schema. Als leerlingen maar actief de informatie uit hun (eigen) langetermijngeheugen halen.
Hij noemt vijf redenen om deze retrieval practice veel toe te passen en vindt eigenlijk dat elke docent dit in zijn of haar educatieve repertoire een plek moet geven. Ze zijn interessant genoeg om te vermelden:
- Het zorgt voor voorspelbaarheid. Als je elke les op deze manier begint, weten leerlingen wat ze kunnen verwachten. Ze ‘schieten’ sneller in leergedrag en je voorkomt wellicht minder gewenst gedrag.
- Het actief ophalen van informatie heeft een positief effect op leren in het algemeen.
- Het is een vorm van spaced learning met een hoger leerrendement dan ‘blokken’ op het laatste moment.
- Vergeten is menselijk. We doen het allemaal. Het actief ophalen van kennis en gespreid leren kost geen extra tijd, maar geeft wel betere resultaten. Het zijn bruikbare strategieën die het vergeten kunnen uitstellen of zelfs stoppen.
- Het gespreid actief ophalen van informatie zorgt voor effectiever leergedrag. De studievoorkeur bij leerlingen zelf ligt vooral bij herhaald lezen (84%). Versterking van hun leergedrag geeft ze de keus om effectiever te leren. Nu en later.
Vergeet niet dat ook leerlingen graag effectief en efficiënt willen leren.
John Arnold, uitgever SYMBIOSE
Zo ondersteunt SYMBIOSE effectief leren:
- actief kennis ophalen door middel van diagnostische tussenvragen
- spaced learning van begrippen met de online begrippentrainer
- aandacht voor leren leren via leerdoelen, leertips in de marge, DIY-mindmaps en zelftesten