Lesmateriaal
Leerjaar 1, deel 1: Biodiversiteit
Biologie gaat over alle levende dingen: planten, dieren, schimmels en bacteriën. Deze organismen zien er allemaal zeer verschillend uit. Toch hebben ze ook veel gemeen. Het is maar net waar je naar kijkt: de cellen, de organen, dat ene exemplaar, een groep, een leefgemeenschap met allerlei soorten of naar de hele aarde.
De volgende onderdelen staan centraal in deel 1 van SYMBIOSE:
- Organismen
- Ecosystemen
- Cellen
Leerjaar 1, deel 2: Organisatie
Alle organismen hebben een lichaam, ook al is dat soms niet groter dan een cel. Een lichaam dat bescherming biedt, signalen waarneemt én kan bewegen. Zo helpt het om gevaar te vermijden en achter voedsel aan te gaan. Voedsel dat organismen nodig hebben voor hun energiehuishouding. Van groene organismen weten we dat ze voedsel produceren met behulp van zonlicht. Voor levende wezens begint daar de energiekringloop. Maar ook voor de aarde als geheel is de zon de belangrijkste bron van energie. In deel 2 van SYMBIOSE gaat het vooral om bouw, beweging, het waarnemen van prikkels en de biosfeer.
De volgende onderdelen staan centraal in deel 2 van SYMBIOSE:
- Bewegen
- Waarnemen
- Biosfeer
Leerjaar 2, deel 3: Fysiologie
Om te kunnen leven zijn organismen steeds bezig voedsel en zuurstof om te zetten in energie. In het menselijk lichaam wordt voedsel eerst afgebroken door het spijsverteringsstelsel. Daarna kunnen moleculen worden opgenomen door onze cellen. Zuurstof komt binnen via de luchtwegen. Uitgebreide netwerken zorgen voor het transport en hart en longen zijn daarbij de belangrijkste organen. Ons lichaam bewaakt zelf het interne evenwicht en verwijdert ook de afvalstoffen. Gezondheidsproblemen kunnen ontstaan bij onbalans of verminderde afweer. Bloedsomloop, ademhaling en spijsvertering staan centraal in deel 3 van SYMBIOSE.
De volgende onderdelen staan centraal in deel 3 van SYMBIOSE:
- Transport (bloedsomloop)
- Ademhaling
- Spijsvertering
Leerjaar 2, deel 4: Interactie
Voor het voortbestaan van organismen is het belangrijk dat ze hun erfelijk materiaal door kunnen geven aan volgende generaties. Daarom hebben ze voortplantingssystemen waarbij DNA doorgegeven wordt aan het nageslacht. Darwin keek naar de verandering van soorten over vele generaties en ontdekte hoe die samenhangt met veranderingen in de leefomgeving. Soms ontstaat zo zelfs weer een nieuwe soort. Bij voortplanting komt ook seksualiteit om de hoek kijken en die heeft weer te maken met hormonen, seksueel gedrag, keuzes en onzekerheid. In deel 4 van SYMBIOSE gaat het over voortplanting en seksualiteit, erfelijkheid en over hoe soorten zich kunnen ontwikkelen.
De volgende onderdelen staan centraal in deel 4 van SYMBIOSE:
- Voortplanting en seksualiteit
- Erfelijkheid
- Evolutie